حمله اسرائیل به رهبران حماس در قطر، سطح تنش در خاورمیانه را به‌طرزی خطرناک افزایش داده است. این حمله با واکنش تند تمامی کشورهای عربی و اسلامی در برابر تجاوزگری رژیم صهیونیستی همراه شد. بلافاصله پس از حمله، اجلاس فوق‌العاده سران عرب و اسلامی در دوحه تشکیل گردید که در آن، نخست‌وزیر پاکستان، شهباز شریف، به‌همراه سران کشورهای عربستان سعودی، ترکیه، ایران، مصر، اردن و اندونزی شرکت داشتند. با این حال، این اجلاس فراتر از صدور بیانیه‌های محکومیت، موضع قاطع‌تری اتخاذ نکرد.

در این میان، مؤثرترین سخنرانی متعلق به نخست‌وزیر شهباز شریف بود که موضع پاکستان را به‌روشنی بیان داشت. وی تصریح کرد که اسرائیل باید به دلیل ارتکاب جنایات جنگی علیه بشریت در دادگاه محاکمه شود و هشدار داد: «اگر در برابر اسرائیل اقدامات سختگیرانه صورت نگیرد، تاریخ هرگز ما را نخواهد بخشید.» نخست‌وزیر همچنین پیشنهاد تشکیل «نیروی ویژه عربی ـ اسلامی» را ارائه نمود.

شایان ذکر است که سه‌شنبه گذشته، اسرائیل در دوحه، پایتخت قطر، رهبران حماس را هدف حمله قرار داد. در این حمله، پسر خلیل الحیه، از رهبران حماس، به‌همراه شش تن دیگر به شهادت رسیدند. بلافاصله پس از این اقدام، نخست‌وزیر پاکستان به قطر سفر کرد و حمله اسرائیل را «غیرقانونی، غیراخلاقی و نقض آشکار قوانین بین‌المللی» توصیف نمود. وی تأکید کرد که پاکستان برای پاسداری از حاکمیت قطر هرگونه همکاری ممکن را به‌عمل خواهد آورد و در این لحظات حساس در کنار قطر ایستاده است.

در این میان، تأسف‌برانگیز آن بود که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با وقاحتی بی‌سابقه، حمله به قطر را توجیه کرده و هشدار داد که اگر کشورهای دیگر به حماس یا گروه‌های مذهبی پناه دهند، اسرائیل در خاک آن کشورها نیز دست به عملیات خواهد زد.

از سخنان نتانیاهو چنین برمی‌آید که احتمال حمله بعدی اسرائیل به ترکیه منتفی نیست، چرا که تل‌آویو پیش‌تر به مقامات آنکارا هشدار داده بود رهبران حماس را فوراً از کشور اخراج کنند. شگفت‌آورتر آن‌که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حمله به قطر را با عملیات آمریکا علیه اسامه بن‌لادن در ایبت‌آباد مقایسه کرده و اعلام نمود که اسرائیل در آینده نیز در دیگر کشورها دست به حملاتی از این دست خواهد زد. این سخنان آشکارا نقض قوانین بین‌المللی و اصول مسلم دیپلماسی جهانی است و منطقه را با خطر بی‌ثباتی گسترده‌تری مواجه می‌سازد.

هرچند رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، دونالد ترامپ، مدعی شد که از پیش از این حمله مطلع نبوده است، اما چنین ادعایی بی‌اساس می‌نماید. هیچ تردیدی نیست که آمریکا پیشاپیش از حمله اسرائیل به قطر آگاه بوده و حتی چراغ سبز واشنگتن در کار بوده است. قطر از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در منطقه به‌شمار می‌رود و بزرگ‌ترین پایگاه نظامی ایالات متحده در خاورمیانه در این کشور قرار دارد.

قطر طی دو سال اخیر در مذاکرات میان حماس و اسرائیل برای برقراری آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها نقش میانجی ایفا کرده بود، اما حمله به هیئت مذاکره‌کننده حماس، این تلاش‌ها را به‌شدت تضعیف کرده است. اهمیت ژئوپولیتیک قطر در خلیج فارس و جایگاه آن در خطوط حیاتی تأمین انرژی جهانی بر کسی پوشیده نیست. قطر بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی در جهان است و حمله اسرائیل می‌تواند نه تنها عرضه انرژی به جهان را مختل سازد، بلکه باعث افزایش بی‌سابقه قیمت گاز و نفت در بازارهای بین‌المللی گردد.

از سوی دیگر، امارات متحده عربی، عمان و بحرین ـ که روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند ـ اکنون با موجی از واکنش‌های شدید مردمی مواجه خواهند شد. حمله به قطر می‌تواند پیامدهای سنگینی برای کل منطقه به‌همراه داشته باشد، زیرا همه کشورهای خلیج این بیم را دارند که نوبت بعدی به آنان برسد. در چنین شرایطی، بیانیه‌های محکومیت صرف از سوی کشورهای اسلامی نمی‌تواند در برابر موشک‌های اسرائیل سپری ایجاد کند. در این بستر، پیشنهاد پاکستان برای تشکیل «نیروی ویژه عربی ـ اسلامی» ضرورتی تاریخی و پاسخی عملی به شرایط حساس کنونی به‌شمار می‌آید. در ماه مه سال جاری، هنگامی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، به کشورهای خلیج فارس سفر کرد، قطر تعهد نمود که ۱.۲ تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند و همچنین یک فروند هواپیمای بوئینگ به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار را به‌عنوان هدیه به ترامپ تقدیم کرد. در همان زمان، عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیجی نیز وعده دادند که هزاران میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند. هدف از این اقدامات، جلب رضایت ترامپ و تضمین امنیت از سوی ایالات متحده بود. اما حمله اخیر اسرائیل به قطر، تمامی این کشورها را نگران ساخته و آن‌ها را به این اندیشه واداشته است که برای حفاظت واقعی، باید به پاکستان و ترکیه چشم بدوزند.

بودجه دفاعی قطر سالانه ۱۵ میلیارد دلار است و این کشور دارای جنگنده‌های مدرن «رافال» و «اف-۱۶» و دیگر تجهیزات پیشرفته نظامی می‌باشد. با این حال، حمله هوایی اسرائیل بر امنیت قطر علامت پرسش بزرگی گذاشت. شگفت‌انگیز آن‌که حتی پیش از حمله، هیچ اطلاعی به دوحه داده نشد و آمریکا نیز در این زمینه کوچک‌ترین حمایتی از قطر نکرد. در نتیجه، اکنون در قطر و دیگر کشورهای خلیجی این اندیشه قوت گرفته است که ضمانت‌های امنیتی آمریکا در عمل هیچ اعتباری ندارند.

اگرچه قطر از ناوگانی مجهز از جنگنده‌ها برخوردار است، اما حمله اسرائیل نشان داد که بیش از خود تجهیزات، مهارت و روحیه خلبانان اهمیت دارد. پاکستان با وجود بودجه دفاعی کمتر از قطر، هیچ‌گاه برای دفاع خود به کشوری دیگر تکیه نکرده است. در جنگ اخیر با هند، پاکستان توانست با اقتدار تمام به دشمن دیرینه خود پاسخ دهد و جنگنده‌های مدرن رافال هند را پیش از ورود به حریم کشور نابود سازد؛ شکستی خفت‌بار که به جهان نشان داد پاکستان برای دفاع از خود نیازمند اتکا به بیگانه نیست و نیروی هوایی آن، با تکیه بر خلبانان شجاع و میهن‌دوست، مهارت کامل در انهدام پیشرفته‌ترین جنگنده‌ها دارد.

حمله اسرائیل به قطر این درس بزرگ را به همراه داشت که امنیت ملی هیچ‌گاه نباید برون‌سپاری شود و دفاع از کشور را نمی‌توان بر دوش بیگانگان نهاد.[1]

نویسنده: مرزا اشتیاق بیگ

ترجمه:محمد عسکری

منابع: https://jang.com.pk/news/1510830